ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ အေျခခံႏွင့္ အဓိကက်င့္စဥ္ (၁) (ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ အခြေခံနှင့် အဓိကကျင့်စဉ် (၁))

[Zawgyi]

ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ အေျခခံႏွင့္ အဓိကက်င့္စဥ္ (၁)

ငါးပါးသီလဟာ အဓိကက်င့္စဥ္လား

“အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အဓိက အေျခခံက်င့္စဥ္ဟာ ဘာပါလဲဘုရာ...း၊ အျခားဘာသာေတြမွာလို ဥပမာ-ခရစ္ယာန္ဘာသာမွာ ပညတ္ေတာ္ဆယ္ပါး၊ အစၥလာမ္ဘာသာမွာဆုိရင္ တေန႔ ဘုရားဘယ္ႏွခါ ဝတ္ျပဳရမယ္၊ အရက္ ေသစာ ေရာင္းဝယ္မႈ ေသာက္စားမႈ မျပဳရဘူး၊ ေလာင္းကစား မလုပ္ရဘူး၊ ဝင္ေငြရဲ႕ ရာခုိင္ႏႈန္းမည္မွ်ကို ဆင္းရဲသားေတြကို ေပးလႉရမယ္ စသည္ျဖင့္ ပညတ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ တပည့္ေတာ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာမွာေကာ အဲဒီလိုမ်ိဳး ရွိပါသလား။ ငါးပါးသီလဟာ တပည့္ေတာ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အဓိက အေျခခံက်င့္ဝတ္ ျဖစ္ပါသလား”လို႔ ခဏ ခဏ ေမးေလွ်ာက္ခံရသည္။
ငါးပါးသီလကို ဗုဒၶဘာသာ၏ အဓိက အေျခခံက်င့္ဝတ္ဟု အမ်ားစုက ထင္တတ္ၾကသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အျခားဘာသာဝင္တေယာက္က – “မင္းတို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အေျခခံက်င့္ဝတ္က ဘာလဲ” ဟု ေမးလာေသာအခါ ငါးပါးသီလဟု ေျဖတတ္ၾကသည္။
ထိုအခါ အျခားဘာသာဝင္မ်ားက “မင္းတို႔ရဲ႕ ဘာသာေရးအေျခခံက်င့္ဝတ္က ငါးပါး၊ တို႔ရဲ႕ ဘာသာေရး အေျခခံက်င့္ဝတ္က ဆယ္ပါး၊ တို႔မ်ားဘာသာက ပိုေကာင္းတယ္” ဟု ဆိုသည္ႏွင့္ ၾကံဳေသာအခါ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔မွာ ဇေဝဇဝါ ျဖစ္ရေတာ့၏။
ဘာသာေရးအခမ္းအနားတိုင္း၌ ခံယူေဆာက္တည္ေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ ငါးပါးသီလကို မိမိတို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား၏ အဓိက အေျခခံက်င့္ဝတ္ဟု အလြယ္တကူ မွတ္ယူတတ္ၾကသည္။
အမွန္မွာ ငါးပါးသီလသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ မူပိုင္ အဓိကက်င့္ဝတ္ မဟုတ္။
ဘုရားရွင္ မပြင့္မီကပင္ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းတို႔ လက္ခံ က်င့္သံုးခဲ့ေသာ က်င့္ဝတ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့လူသားတိုင္းက အခ်ိန္မေ႐ြး လက္ခံ က်င့္သံုးသင့္ေသာ က်င့္ဝတ္မ်ားလည္း ျဖစ္သည္။

ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ အဓိကက်င့္စဥ္

စင္စစ္အားျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား၏ အဓိက အေျခခံက်င့္စဥ္မွာ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ (မဇၥ်ိမပဋိပဒါ) ျဖစ္သည္။
ထိုအေျခခံက်င့္စဥ္ကို ဘုရားရွင္သည္ ဗာရာဏသီျပည္ မိဂဒါဝုန္၌ ေဟာၾကားသည့္ ပထမဦးဆံုး တရားေတာ္တြင္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ထိုလမ္းစဥ္သည္ ကာမဂုဏ္အာ႐ုံမ်ားကိုလည္း လိုက္စားမႈ မျပဳ။ ခႏၶာကိုယ္ကိုလည္း ႏွိပ္စက္ ၫွင္းပန္းမႈ မျပဳရသည့္ အခ်က္ရွစ္ခ်က္ ပါဝင္ေသာ လမ္းစဥ္ ျဖစ္သည္။
ထိုလမ္းစဥ္ကို ေလာက သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္သာ အေလးထား၍ ေဟာၾကားထားေသာ္လည္း ေန႔စဥ္ဘဝအတြက္လည္း ဆြဲယူ အသံုးျပဳႏိုင္သည္။
အလယ္အလတ္ဟူေသာ စကားလံုးကို မွ်တမႈ၊ အစြန္းမေရာက္မႈ ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ႏွင့္ ေန႔စဥ္ဘဝအတြက္ အသံုးျပဳပါက အရာရာတြင္ အလြန္အကၽြံ မျဖစ္ေစဘဲ သင့္တင့္မွ်တ ေပ်ာ္႐ႊင္ခ်မ္းေျမ့စြာ ျပဳမူေနထိုင္သြားႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
အစားအေသာက္ အေနအထိုင္ အေပ်ာ္အပါး စသည္မ်ားကို လူ႔သဘာဝအရ မကင္းႏိုင္သျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာ္လည္း အလြန္အကၽြံ မျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီး၏။
အလယ္အလတ္ မွ်တဖို႔ အေရးႀကီး၏။
မွ်တစြာ သံုးေဆာင္ခံစားလွ်င္ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈ သုခကို ရႏိုင္မည္ ျဖစ္၏။

မဇၥ်ိမပဋိပဒါ က်င့္ရွစ္ျဖာ
(အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္)
ဘုရားရွင္ေဟာၾကားထားသည့္ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္မွာ -
၁။ သမၼာဝါစာ
၂။ သမၼာကမၼႏၲ
၃။ သမၼာအာဇီဝ
၄။ သမၼာဝါယာမ
၅။ သမၼာသတိ
၆။ သမၼာသမာဓိ
၇။ သမၼာသကၤပၸ
၈။ သမၼာဒိ႒ိ ဆိုသည့္ အခ်က္ရွစ္ခ်က္ ပါသည့္ လမ္းစဥ္ ျဖစ္သည္။

ထိုရွစ္ပါးကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္က
၁။ သီလ၊
၂။ သမာဓိ၊
၃။ ပညာ ဆိုသည့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား၏ အေျခခံ အဓိကအခ်က္မ်ားကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။

ဘုရားရွင္သည္ အဓိကအခ်က္သံုးခ်က္ကိုပင္ အေျခခံ၍ ေလးဆယ့္ငါးႏွစ္ ကာလပတ္လံုး တရားေဒသနာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေဒသအသီးသီးတြင္ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါမ်ား၏ စိတ္အေျခအေနကို ၾကည့္၍ ေဟာၾကားခဲ့၏။

-ဆက္ပါဦးမည္

အရွင္ပညာသီဟ
(၁၉၉၆ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ-ႏိုဝင္ဘာထုတ္၊ ေလာကခ်မ္းသာစာေစာင္၊ အတြဲ-၆ အမွတ္-၄ မွ)

Original Posted by ေဒၚစိုး

[Unicode]
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ အခြေခံနှင့် အဓိကကျင့်စဉ် (၁)

ငါးပါးသီလဟာ အဓိကကျင့်စဉ်လား

“အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်တို့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေရဲ့ အဓိက အခြေခံကျင့်စဉ်ဟာ ဘာပါလဲဘုရာ...း၊ အခြားဘာသာတွေမှာလို ဥပမာ-ခရစ်ယာန်ဘာသာမှာ ပညတ်တော်ဆယ်ပါး၊ အစ္စလာမ်ဘာသာမှာဆိုရင် တနေ့ ဘုရားဘယ်နှခါ ဝတ်ပြုရမယ်၊ အရက် သေစာ ရောင်းဝယ်မှု သောက်စားမှု မပြုရဘူး၊ လောင်းကစား မလုပ်ရဘူး၊ ဝင်ငွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းမည်မျှကို ဆင်းရဲသားတွေကို ပေးလှူရမယ် စသည်ဖြင့် ပညတ်ချက်တွေ ရှိပါတယ်။ တပည့်တော်တို့ ဗုဒ္ဓဘာသာမှာကော အဲဒီလိုမျိုး ရှိပါသလား။ ငါးပါးသီလဟာ တပည့်တော်တို့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေရဲ့ အဓိက အခြေခံကျင့်ဝတ် ဖြစ်ပါသလား”လို့ ခဏ ခဏ မေးလျှောက်ခံရသည်။
ငါးပါးသီလကို ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အဓိက အခြေခံကျင့်ဝတ်ဟု အများစုက ထင်တတ်ကြသည်။
ထို့ကြောင့် အခြားဘာသာဝင်တယောက်က – “မင်းတို့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေရဲ့ အခြေခံကျင့်ဝတ်က ဘာလဲ” ဟု မေးလာသောအခါ ငါးပါးသီလဟု ဖြေတတ်ကြသည်။
ထိုအခါ အခြားဘာသာဝင်များက “မင်းတို့ရဲ့ ဘာသာရေးအခြေခံကျင့်ဝတ်က ငါးပါး၊ တို့ရဲ့ ဘာသာရေး အခြေခံကျင့်ဝတ်က ဆယ်ပါး၊ တို့များဘာသာက ပိုကောင်းတယ်” ဟု ဆိုသည်နှင့် ကြုံသောအခါ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့မှာ ဇဝေဇဝါ ဖြစ်ရတော့၏။
ဘာသာရေးအခမ်းအနားတိုင်း၌ ခံယူဆောက်တည်လေ့ရှိသောကြောင့် ငါးပါးသီလကို မိမိတို့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ အဓိက အခြေခံကျင့်ဝတ်ဟု အလွယ်တကူ မှတ်ယူတတ်ကြသည်။
အမှန်မှာ ငါးပါးသီလသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ မူပိုင် အဓိကကျင့်ဝတ် မဟုတ်။
ဘုရားရှင် မပွင့်မီကပင် ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့ လက်ခံ ကျင့်သုံးခဲ့သော ကျင့်ဝတ်များ ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့လူသားတိုင်းက အချိန်မရွေး လက်ခံ ကျင့်သုံးသင့်သော ကျင့်ဝတ်များလည်း ဖြစ်သည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ အဓိကကျင့်စဉ်

စင်စစ်အားဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ အဓိက အခြေခံကျင့်စဉ်မှာ အလယ်အလတ်လမ်းစဉ် (မဇ္ဈိမပဋိပဒါ) ဖြစ်သည်။
ထိုအခြေခံကျင့်စဉ်ကို ဘုရားရှင်သည် ဗာရာဏသီပြည် မိဂဒါဝုန်၌ ဟောကြားသည့် ပထမဦးဆုံး တရားတော်တွင် ထည့်သွင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
ထိုလမ်းစဉ်သည် ကာမဂုဏ်အာရုံများကိုလည်း လိုက်စားမှု မပြု။ ခန္ဓာကိုယ်ကိုလည်း နှိပ်စက် ညှင်းပန်းမှု မပြုရသည့် အချက်ရှစ်ချက် ပါဝင်သော လမ်းစဉ် ဖြစ်သည်။
ထိုလမ်းစဉ်ကို လောက သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရေးအတွက်သာ အလေးထား၍ ဟောကြားထားသော်လည်း နေ့စဉ်ဘဝအတွက်လည်း ဆွဲယူ အသုံးပြုနိုင်သည်။
အလယ်အလတ်ဟူသော စကားလုံးကို မျှတမှု၊ အစွန်းမရောက်မှု ဟူသော အဓိပ္ပာယ်နှင့် နေ့စဉ်ဘဝအတွက် အသုံးပြုပါက အရာရာတွင် အလွန်အကျွံ မဖြစ်စေဘဲ သင့်တင့်မျှတ ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့စွာ ပြုမူနေထိုင်သွားနိုင်ပါလိမ့်မည်။
အစားအသောက် အနေအထိုင် အပျော်အပါး စသည်များကို လူ့သဘာဝအရ မကင်းနိုင်သဖြင့် ပြုလုပ်သော်လည်း အလွန်အကျွံ မဖြစ်ဖို့ အရေးကြီး၏။
အလယ်အလတ် မျှတဖို့ အရေးကြီး၏။
မျှတစွာ သုံးဆောင်ခံစားလျှင် ပျော်ရွှင်မှု သုခကို ရနိုင်မည် ဖြစ်၏။

မဇ္ဈိမပဋိပဒါ ကျင့်ရှစ်ဖြာ
(အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်)
ဘုရားရှင်ဟောကြားထားသည့် အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်မှာ -
၁။ သမ္မာဝါစာ
၂။ သမ္မာကမ္မန္တ
၃။ သမ္မာအာဇီဝ
၄။ သမ္မာဝါယာမ
၅။ သမ္မာသတိ
၆။ သမ္မာသမာဓိ
၇။ သမ္မာသင်္ကပ္ပ
၈။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဆိုသည့် အချက်ရှစ်ချက် ပါသည့် လမ်းစဉ် ဖြစ်သည်။

ထိုရှစ်ပါးကို အကျဉ်းချုပ်က
၁။ သီလ၊
၂။ သမာဓိ၊
၃။ ပညာ ဆိုသည့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ အခြေခံ အဓိကအချက်များကို တွေ့ရမည် ဖြစ်သည်။

ဘုရားရှင်သည် အဓိကအချက်သုံးချက်ကိုပင် အခြေခံ၍ လေးဆယ့်ငါးနှစ် ကာလပတ်လုံး တရားဒေသနာအမျိုးမျိုးကို ဒေသအသီးသီးတွင် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါများ၏ စိတ်အခြေအနေကို ကြည့်၍ ဟောကြားခဲ့၏။

-ဆက်ပါဦးမည်

အရှင်ပညာသီဟ
(၁၉၉၆ခုနှစ် အောက်တိုဘာ-နိုဝင်ဘာထုတ်၊ လောကချမ်းသာစာစောင်၊ အတွဲ-၆ အမှတ်-၄ မှ)

Original Posted by ဒေါ်စိုး