ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ အေျခခံႏွင့္ အဓိကက်င့္စဥ္ (၂) (ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ အခြေခံနှင့် အဓိကကျင့်စဉ် (၂))

[Zawgyi]

ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ အေျခခံႏွင့္ အဓိကက်င့္စဥ္ (၂)

အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္တြင္ အခ်က္ရွစ္ခ်က္သာ ပါဝင္ေသာ္လည္း ထိုရွစ္ခ်က္၏ အနက္အဓိပၸာယ္ကို အေသးစိတ္ ေလ့လာၾကည့္က မည္မွ်က်ယ္ဝန္းေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပပါအတိုင္း ေတြ႕ႏိုင္သည္။

၁။ သမၼာဝါစာ
သမၼာဝါစာ (ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္ေသာ စကား) ဆိုသည္မွာ -
(၁) မဟုတ္မမွန္ေသာ စကားကုိ မေျပာဆိုဘဲ မွန္ကန္ေသာ စကားကို ေျပာဆိုျခင္း။
(၂) တေယာက္ႏွင့္တေယာက္ အထင္အျမင္လြဲေအာင္၊ ခင္မင္မႈပ်က္ျပားေအာင္၊ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕ေအာင္ အတို႔အေထာင္ ကုန္းေခ်ာစကားကို မေျပာဆိုဘဲ အခ်င္းခ်င္း အဆင္ေျပေအာင္၊ ခင္မင္မႈတိုးပြားေအာင္ ေျပာဆိုျခင္း။
(၃) ႐ုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းေသာစကား၊ ႐ိုင္းစိုင္းေသာစကား၊ ဆဲေရးတိုင္းထြာေသာစကားမ်ားကို မေျပာဆိုဘဲ ယဥ္ေက်းသိမ္းေမြ႕ေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္း။
(၄) အႏွစ္သာရ မရွိေသာ ေရာက္တတ္ရာရာ စကားမ်ားကို မေျပာဆိုဘဲ မိမိသူတပါး ႏွစ္ဦးသားတို႔ အက်ိဳးရွိမည့္ စကားကို ေျပာဆိုျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

၂။ သမၼာကမၼႏၲ
သမၼာကမၼႏၲ (ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္ေသာ ျပဳလုပ္မႈ) ဆိုသည္မွာ -
(၁) သူတပါးအသက္ကို မသတ္ဘဲ သတၱဝါမ်ား၏ အသက္ေဘးအႏၲရာယ္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း။
(၂) သူတပါးပိုင္ ပစၥည္းဥစၥာကို ခိုးယူျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ မတရား သိမ္းပိုက္ျခင္း စသည္တို႔ကို မျပဳလုပ္ဘဲ သူတပါး၏ စည္းစိမ္အိုးအိမ္ကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးျခင္း။
(၃) လင္ရွိမယား၊ မယားရွိလင္၊ အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ားႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံမႈ မျပဳ။ သူတပါး၏ သားပ်ိဳ သမီးပ်ိဳမ်ားကို အတည္တက် လက္ထပ္ေပါင္းသင္းလိုစိတ္ မရွိဘဲ အေပ်ာ္သက္သက္ျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံမႈ မျပဳဘဲ မိမိ၏ ဇနီးမယား လင္ေယာက္်ားႏွင့္ သစၥာရွိရွိ ေပါင္းသင္းေနထိုင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

၃။ သမၼာအာဇီဝ
သမၼာအာဇီဝ (ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္သည့္ အသက္ေမြးမႈ) ဆိုသည္မွာ -
အဆိပ္၊ လက္နက္၊ ေသအရက္၊ မူးယစ္ေဆးဝါး၊ ငါး တိရစၧာန္အသားတို႔ကို ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားျခင္း၊ လူကို ေရာင္းကုန္အျဖစ္ သတ္မွတ္၍ စီးပြားရွာျခင္းတို႔ မလုပ္ဘဲ သူတပါးတို႔ကို မထိခိုက္ေစမည့္ စီးပြားေရးျဖင့္ အသက္ေမြးျခင္း ျဖစ္သည္။

အထက္ပါ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ သံုးပါးသည္ အက်င့္သီလႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ လမ္းစဥ္မ်ား ျဖစ္သည္။
ထိုလမ္းစဥ္သံုးပါးကို ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ သူ႔အသက္ မသတ္ရ၊ သူ႔ဥစၥာ မခိုးရ၊ သူတပါး သားမယားႏွင့္ လိင္ေဖာက္ျပန္မႈ မျပဳရ၊ လိမ္ညာ မေျပာရ၊ ေသအရက္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကား ေသာက္စားမႈ မျပဳရ ဆိုသည့္ ငါးပါးသီလတြင္ ပါသည့္ အခ်က္မ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။
ထိုအက်င့္သီလႏွင့္ဆိုင္သည့္ က်င့္ဝတ္မ်ားကို လူတိုင္း အတိအက် လိုက္နာက်င့္သံုးလွ်င္ပင္ လူတိုင္း ေဘးရန္ကင္းကြာ စိတ္ခ်မ္းသာ၍ ေလာကကို သာယာ ခ်မ္းေျမ့မႈျဖင့္ အလွဆင္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

-ဆက္ပါဦးမည္

အရွင္ပညာသီဟ
(၁၉၉၆ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ-ႏိုဝင္ဘာထုတ္၊ ေလာကခ်မ္းသာစာေစာင္၊ အတြဲ-၆ အမွတ္-၄ မွ)

Original Posted by ေဒၚစိုး

[Unicode]
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ အခြေခံနှင့် အဓိကကျင့်စဉ် (၂)

အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်တွင် အချက်ရှစ်ချက်သာ ပါဝင်သော်လည်း ထိုရှစ်ချက်၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို အသေးစိတ် လေ့လာကြည့်က မည်မျှကျယ်ဝန်းကြောင်းကို ဖော်ပြပါအတိုင်း တွေ့နိုင်သည်။

၁။ သမ္မာဝါစာ
သမ္မာဝါစာ (ကောင်းမွန် မှန်ကန်သော စကား) ဆိုသည်မှာ -
(၁) မဟုတ်မမှန်သော စကားကို မပြောဆိုဘဲ မှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်း။
(၂) တယောက်နှင့်တယောက် အထင်အမြင်လွဲအောင်၊ ခင်မင်မှုပျက်ပြားအောင်၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့အောင် အတို့အထောင် ကုန်းချောစကားကို မပြောဆိုဘဲ အချင်းချင်း အဆင်ပြေအောင်၊ ခင်မင်မှုတိုးပွားအောင် ပြောဆိုခြင်း။
(၃) ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသောစကား၊ ရိုင်းစိုင်းသောစကား၊ ဆဲရေးတိုင်းထွာသောစကားများကို မပြောဆိုဘဲ ယဉ်ကျေးသိမ်းမွေ့သောစကားကို ပြောဆိုခြင်း။
(၄) အနှစ်သာရ မရှိသော ရောက်တတ်ရာရာ စကားများကို မပြောဆိုဘဲ မိမိသူတပါး နှစ်ဦးသားတို့ အကျိုးရှိမည့် စကားကို ပြောဆိုခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။

၂။ သမ္မာကမ္မန္တ
သမ္မာကမ္မန္တ (ကောင်းမွန် မှန်ကန်သော ပြုလုပ်မှု) ဆိုသည်မှာ -
(၁) သူတပါးအသက်ကို မသတ်ဘဲ သတ္တဝါများ၏ အသက်ဘေးအန္တရာယ်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း။
(၂) သူတပါးပိုင် ပစ္စည်းဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်း၊ မတရား သိမ်းပိုက်ခြင်း စသည်တို့ကို မပြုလုပ်ဘဲ သူတပါး၏ စည်းစိမ်အိုးအိမ်ကို ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးခြင်း။
(၃) လင်ရှိမယား၊ မယားရှိလင်၊ အိမ်ထောင်ရှင်များနှင့် လိင်ဆက်ဆံမှု မပြု။ သူတပါး၏ သားပျို သမီးပျိုများကို အတည်တကျ လက်ထပ်ပေါင်းသင်းလိုစိတ် မရှိဘဲ အပျော်သက်သက်ဖြင့် လိင်ဆက်ဆံမှု မပြုဘဲ မိမိ၏ ဇနီးမယား လင်ယောက်ျားနှင့် သစ္စာရှိရှိ ပေါင်းသင်းနေထိုင်ခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။

၃။ သမ္မာအာဇီဝ
သမ္မာအာဇီဝ (ကောင်းမွန် မှန်ကန်သည့် အသက်မွေးမှု) ဆိုသည်မှာ -
အဆိပ်၊ လက်နက်၊ သေအရက်၊ မူးယစ်ဆေးဝါး၊ ငါး တိရစ္ဆာန်အသားတို့ကို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်း၊ လူကို ရောင်းကုန်အဖြစ် သတ်မှတ်၍ စီးပွားရှာခြင်းတို့ မလုပ်ဘဲ သူတပါးတို့ကို မထိခိုက်စေမည့် စီးပွားရေးဖြင့် အသက်မွေးခြင်း ဖြစ်သည်။

အထက်ပါ အလယ်အလတ်လမ်းစဉ် သုံးပါးသည် အကျင့်သီလနှင့် ပတ်သက်သည့် လမ်းစဉ်များ ဖြစ်သည်။
ထိုလမ်းစဉ်သုံးပါးကို လေ့လာကြည့်လျှင် သူ့အသက် မသတ်ရ၊ သူ့ဥစ္စာ မခိုးရ၊ သူတပါး သားမယားနှင့် လိင်ဖောက်ပြန်မှု မပြုရ၊ လိမ်ညာ မပြောရ၊ သေအရက် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကား သောက်စားမှု မပြုရ ဆိုသည့် ငါးပါးသီလတွင် ပါသည့် အချက်များကိုလည်း တွေ့ရမည် ဖြစ်သည်။
ထိုအကျင့်သီလနှင့်ဆိုင်သည့် ကျင့်ဝတ်များကို လူတိုင်း အတိအကျ လိုက်နာကျင့်သုံးလျှင်ပင် လူတိုင်း ဘေးရန်ကင်းကွာ စိတ်ချမ်းသာ၍ လောကကို သာယာ ချမ်းမြေ့မှုဖြင့် အလှဆင်နိုင်ပါလိမ့်မည်။

-ဆက်ပါဦးမည်

အရှင်ပညာသီဟ
(၁၉၉၆ခုနှစ် အောက်တိုဘာ-နိုဝင်ဘာထုတ်၊ လောကချမ်းသာစာစောင်၊ အတွဲ-၆ အမှတ်-၄ မှ)

Original Posted by ဒေါ်စိုး