[Zawgyi]
အဘိဓမၼာတရားေတာ္ အေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ (၅၃)
အဘိဓမၼာတရားေတာ္ အေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ (၅၃)
--သမၸေယာဂနည္းႏွင့္ သဂၤဟနည္း--
ေစတသိတ္ တစ္လံုးစီက မည္သည့္စိတ္မ်ား၌ ယွဥ္ႏိုင္သည္ကို ေဖၚျပေသာ နည္းသည္ သမၸေယာဂနည္းျဖစ္၏။ စိတ္တမ်ိဳးစီ၌ ယွဥ္ထိုက္သမၽွေသာ ေစတသိတ္ အားလံုးကိုေပါင္း၍ ေရတြက္ေသာနည္းသည္ သဂၤဟနည္းျဖစ္၏။
မွာထားခ်က္။ ။ သမၸေယာဂနည္း၊ သဂၤဟနည္းကို ေလ့လာသင္ယူရာ၌ အထူးလြယ္ကူေစရန္ စိတ္ပိုင္းကို ေက်ညက္ဖို႔လိုအပ္သည္။ ထို႔အျပင္ စိတ္ပိုင္းတြင္ပါ၀င္ေသာ ေသာမနသ၊ ဥပကၡာ၊ သမၸယုတ္၊ ၀ိပၸယုတ္၊ အသခၤါရိက၊ သသခၤါရိက၊ ပထမဈာန္ စသည္တို႔ကို ပိုင္ႏိုင္ဖို႔လည္းလိုအပ္သည္။ ေစတသိတ္ (၅၂)ပါး ကိုလည္း အဓိပၸါယ္၊ ဥပမာႏွင့္တကြ ေစတသိတ္ အမ်ိဳးအမည္မ်ားကိုပါ ေသခ်ာစြာမွတ္မိေစရန္ ေလ့က်င့္ထားရမည္။
--အညသမာန္း သမၸေယာဂနည္း (၇)နည္း--
စဥ္။ (ေစတသိတ္) - (စိတ္ယွဥ္)
၁။ သဗၺစိတၱ - စိတ္ (၈၉) သို႔ (၁၂၁)
၂။ ၀ိတက္ - ေဒြပဥၥ၀ိဥာဏ္ ၁၀ၾကဥ္ ကာမစိတ္ (၄၄) ပထမဈာန္ (၁၁) ေပါင္း (၅၅)ယွဥ္
၃။ ၀ိစာရ - ၀ိတက္ယွဥ္စိတ္ (၅၅) ဒုတိယဈာန္စိတ္ (၁၁)ပါး ေပါင္း (၆၆)ယွဥ္
၄။ အဓိေမာကၡ - ေဒြပဥၥ (၁၀) ၀ိစိကိစာၦၾကဥ္ စိတ္ (၇၈)ယွဥ္
၅။ ၀ီရိယ - ပဥၥဒြါရ၀ဇၨာန္း၊ ေဒြပဥၥ ၁၀၊ သမၸဋိ စၦိဳန္း ၂၊ သ ႏၱိရဏ ၃ ၾကဥ္ စိတ္ (၇၃)ယွဥ္
၆။ ပီတိ - ေဒါသ ၂၊ ဥပကၡာ ၅၅၊ ကယ၀ိဥာဏ္ ၂၊ စတုတၳဈာန္ ၁၁ ၾကဥ္ (၅၁)ယွဥ္
ရ။ ဆႏၵ - အဟိတ္စိတ္ ၁၈၊ ေမာဟ ၂ ၾကဥ္ စိတ္ (၆၉) ယွဥ္
၁။ သဗၺစိတၱ - စိတ္ (၈၉) သို႔ (၁၂၁)
၂။ ၀ိတက္ - ေဒြပဥၥ၀ိဥာဏ္ ၁၀ၾကဥ္ ကာမစိတ္ (၄၄) ပထမဈာန္ (၁၁) ေပါင္း (၅၅)ယွဥ္
၃။ ၀ိစာရ - ၀ိတက္ယွဥ္စိတ္ (၅၅) ဒုတိယဈာန္စိတ္ (၁၁)ပါး ေပါင္း (၆၆)ယွဥ္
၄။ အဓိေမာကၡ - ေဒြပဥၥ (၁၀) ၀ိစိကိစာၦၾကဥ္ စိတ္ (၇၈)ယွဥ္
၅။ ၀ီရိယ - ပဥၥဒြါရ၀ဇၨာန္း၊ ေဒြပဥၥ ၁၀၊ သမၸဋိ စၦိဳန္း ၂၊ သ ႏၱိရဏ ၃ ၾကဥ္ စိတ္ (၇၃)ယွဥ္
၆။ ပီတိ - ေဒါသ ၂၊ ဥပကၡာ ၅၅၊ ကယ၀ိဥာဏ္ ၂၊ စတုတၳဈာန္ ၁၁ ၾကဥ္ (၅၁)ယွဥ္
ရ။ ဆႏၵ - အဟိတ္စိတ္ ၁၈၊ ေမာဟ ၂ ၾကဥ္ စိတ္ (၆၉) ယွဥ္
--အကုသိုလ္ေစတသိတ္သမၸေယာဂနည္း (၅)ပါး--
စဥ္။ (ေစတသိတ္) - (စိတ္ယွဥ္)
၁။ အကုသာဓာရဏ - အကုသိုလ္ (၁၂)ပါးယွဥ္
၂။ ေလာဘ - ေလာဘ (၈)ပါးယွဥ္။ (ဒိ႒ိသည္ ဒိ႒ိယွဥ္ ၄ ပါး၌ ယွဥ္ကာ၊ မာနသည္ ဒိ႒ိ မယွဥ္ ၄ ပါးေသာ စိတ္၌ယွဥ္)
၃။ ေဒါစတုတ္ - ေဒါသ ၂
၄။ ထိနမိဒၶ - အကုသလ သသခၤါရိက (၅)ပါး၌ ယွဥ္
၅။ ၀ိစိကိစာၦ - ၀ိစိကိစာၦ
မွတ္ခ်က္။ ၀ိစိကိစာၦေစတသိတ္သည္ စိတ္ အနည္းဆံုးယွဥ္ေသာ ေစတသိတ္ ျဖစ္သည္။
စဥ္။ (ေစတသိတ္) - (စိတ္ယွဥ္)
၁။ အကုသာဓာရဏ - အကုသိုလ္ (၁၂)ပါးယွဥ္
၂။ ေလာဘ - ေလာဘ (၈)ပါးယွဥ္။ (ဒိ႒ိသည္ ဒိ႒ိယွဥ္ ၄ ပါး၌ ယွဥ္ကာ၊ မာနသည္ ဒိ႒ိ မယွဥ္ ၄ ပါးေသာ စိတ္၌ယွဥ္)
၃။ ေဒါစတုတ္ - ေဒါသ ၂
၄။ ထိနမိဒၶ - အကုသလ သသခၤါရိက (၅)ပါး၌ ယွဥ္
၅။ ၀ိစိကိစာၦ - ၀ိစိကိစာၦ
မွတ္ခ်က္။ ၀ိစိကိစာၦေစတသိတ္သည္ စိတ္ အနည္းဆံုးယွဥ္ေသာ ေစတသိတ္ ျဖစ္သည္။
--ေသဘဏေစတသိတ္ သမၸေယာဂနည္း (၄)ပါး--
စဥ္။ (ေစတသိတ္) - (စိတ္ယွဥ္)
၁။ ေသာဘဏေစ (၁၉) - ေသာဘဏစိတ္ အက်ဥ္း (၅၉) အက်ယ္ (၉၁)ပါး တို႔၌ယွဥ္
၂။ ၀ိရတီ ၃ - ေလာကုတ္၌ အျမဲတေပါင္းတည္းယွဥ္ကာ မဟာကု(၈)ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယွဥ္
၃။ အပၸမညာ ၂ - ပဥၥမဈာန္ၾကဥ္ မဟဂၢဳတ္ ၁၂၊ မဟာကု ၈ ၊ မဟာၾကိ ၈၊ ေပါင္း ၂၈ ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယွဥ္
၄။ ပညိေျႏၵ - ကာမေသာဘဏဥာဏ သမၸယုတ္ ၁၂၊ မဟဂၢဳတ္ ၂၇၊ ေလာကုတ္ ၈၊ ေပါင္း ၄၇
စဥ္။ (ေစတသိတ္) - (စိတ္ယွဥ္)
၁။ ေသာဘဏေစ (၁၉) - ေသာဘဏစိတ္ အက်ဥ္း (၅၉) အက်ယ္ (၉၁)ပါး တို႔၌ယွဥ္
၂။ ၀ိရတီ ၃ - ေလာကုတ္၌ အျမဲတေပါင္းတည္းယွဥ္ကာ မဟာကု(၈)ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယွဥ္
၃။ အပၸမညာ ၂ - ပဥၥမဈာန္ၾကဥ္ မဟဂၢဳတ္ ၁၂၊ မဟာကု ၈ ၊ မဟာၾကိ ၈၊ ေပါင္း ၂၈ ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယွဥ္
၄။ ပညိေျႏၵ - ကာမေသာဘဏဥာဏ သမၸယုတ္ ၁၂၊ မဟဂၢဳတ္ ၂၇၊ ေလာကုတ္ ၈၊ ေပါင္း ၄၇
မွတ္ခ်က္။ သမၸေယာဂနည္းသည္ အက်ဥ္းအားျဖင့္
၁။ သဗၺစိတၱသာဓာရဏ
၂။ ပကိဏ္းေစတသိတ္
၃။ အကုသိုလ္ သမၸေယာဂနည္း ႏွင့္
၄။ ေသာဘန သမၸေယာဂနည္း ဟု (၄) မ်ိဳးရွိသည္။
အက်ယ္အားျဖင့္ သဗၺစိတၱသာဓာရဏ၌ တနည္း၊ ပကိဏ္ေစတသိတ္၌ ၆ နည္း။ အကုသိုလ္ ေစတသိတ္၌ ၅ နည္းႏွင့္ ေသာဘန ေစတသိတ္၌ ၄ နည္းအားျဖင့္ (၁၆)နည္း ရွိသည္။
၁။ သဗၺစိတၱသာဓာရဏ
၂။ ပကိဏ္းေစတသိတ္
၃။ အကုသိုလ္ သမၸေယာဂနည္း ႏွင့္
၄။ ေသာဘန သမၸေယာဂနည္း ဟု (၄) မ်ိဳးရွိသည္။
အက်ယ္အားျဖင့္ သဗၺစိတၱသာဓာရဏ၌ တနည္း၊ ပကိဏ္ေစတသိတ္၌ ၆ နည္း။ အကုသိုလ္ ေစတသိတ္၌ ၅ နည္းႏွင့္ ေသာဘန ေစတသိတ္၌ ၄ နည္းအားျဖင့္ (၁၆)နည္း ရွိသည္။
-ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
[ပညာပါရမီ ဆရာေတာ္ အရွင္ဥာဏ၀ရ ေရးသားျပဳစုေသာ အဘိဓမၼာပိုခ်ခ်က္မ်ားမွ]
[Unicode]
အဘိဓမ္မာတရားတော် အကြောင်း သိမှတ်ဖွယ် (၅၃)
အဘိဓမ္မာတရားတော် အကြောင်း သိမှတ်ဖွယ် (၅၃)
--သမ္ပယောဂနည်းနှင့် သင်္ဂဟနည်း--
စေတသိတ် တစ်လုံးစီက မည်သည့်စိတ်များ၌ ယှဉ်နိုင်သည်ကို ဖေါ်ပြသော နည်းသည် သမ္ပယောဂနည်းဖြစ်၏။ စိတ်တမျိုးစီ၌ ယှဉ်ထိုက်သမျှသော စေတသိတ် အားလုံးကိုပေါင်း၍ ရေတွက်သောနည်းသည် သင်္ဂဟနည်းဖြစ်၏။
မှာထားချက်။ ။ သမ္ပယောဂနည်း၊ သင်္ဂဟနည်းကို လေ့လာသင်ယူရာ၌ အထူးလွယ်ကူစေရန် စိတ်ပိုင်းကို ကျေညက်ဖို့လိုအပ်သည်။ ထို့အပြင် စိတ်ပိုင်းတွင်ပါဝင်သော သောမနသ၊ ဥပက္ခာ၊ သမ္ပယုတ်၊ ဝိပ္ပယုတ်၊ အသင်္ခါရိက၊ သသင်္ခါရိက၊ ပထမဈာန် စသည်တို့ကို ပိုင်နိုင်ဖို့လည်းလိုအပ်သည်။ စေတသိတ် (၅၂)ပါး ကိုလည်း အဓိပ္ပါယ်၊ ဥပမာနှင့်တကွ စေတသိတ် အမျိုးအမည်များကိုပါ သေချာစွာမှတ်မိစေရန် လေ့ကျင့်ထားရမည်။
--အညသမာန်း သမ္ပယောဂနည်း (၇)နည်း--
စဉ်။ (စေတသိတ်) - (စိတ်ယှဉ်)
၁။ သဗ္ဗစိတ္တ - စိတ် (၈၉) သို့ (၁၂၁)
၂။ ဝိတက် - ဒွေပဉ္စဝိဉာဏ် ၁၀ကြဉ် ကာမစိတ် (၄၄) ပထမဈာန် (၁၁) ပေါင်း (၅၅)ယှဉ်
၃။ ဝိစာရ - ဝိတက်ယှဉ်စိတ် (၅၅) ဒုတိယဈာန်စိတ် (၁၁)ပါး ပေါင်း (၆၆)ယှဉ်
၄။ အဓိမောက္ခ - ဒွေပဉ္စ (၁၀) ဝိစိကိစ္ဆာကြဉ် စိတ် (၇၈)ယှဉ်
၅။ ဝီရိယ - ပဉ္စဒွါရဝဇ္ဇာန်း၊ ဒွေပဉ္စ ၁၀၊ သမ္ပဋိ စ္ဆိုန်း ၂၊ သ န္တိရဏ ၃ ကြဉ် စိတ် (၇၃)ယှဉ်
၆။ ပီတိ - ဒေါသ ၂၊ ဥပက္ခာ ၅၅၊ ကယဝိဉာဏ် ၂၊ စတုတ္ထဈာန် ၁၁ ကြဉ် (၅၁)ယှဉ်
ရ။ ဆန္ဒ - အဟိတ်စိတ် ၁၈၊ မောဟ ၂ ကြဉ် စိတ် (၆၉) ယှဉ်
၁။ သဗ္ဗစိတ္တ - စိတ် (၈၉) သို့ (၁၂၁)
၂။ ဝိတက် - ဒွေပဉ္စဝိဉာဏ် ၁၀ကြဉ် ကာမစိတ် (၄၄) ပထမဈာန် (၁၁) ပေါင်း (၅၅)ယှဉ်
၃။ ဝိစာရ - ဝိတက်ယှဉ်စိတ် (၅၅) ဒုတိယဈာန်စိတ် (၁၁)ပါး ပေါင်း (၆၆)ယှဉ်
၄။ အဓိမောက္ခ - ဒွေပဉ္စ (၁၀) ဝိစိကိစ္ဆာကြဉ် စိတ် (၇၈)ယှဉ်
၅။ ဝီရိယ - ပဉ္စဒွါရဝဇ္ဇာန်း၊ ဒွေပဉ္စ ၁၀၊ သမ္ပဋိ စ္ဆိုန်း ၂၊ သ န္တိရဏ ၃ ကြဉ် စိတ် (၇၃)ယှဉ်
၆။ ပီတိ - ဒေါသ ၂၊ ဥပက္ခာ ၅၅၊ ကယဝိဉာဏ် ၂၊ စတုတ္ထဈာန် ၁၁ ကြဉ် (၅၁)ယှဉ်
ရ။ ဆန္ဒ - အဟိတ်စိတ် ၁၈၊ မောဟ ၂ ကြဉ် စိတ် (၆၉) ယှဉ်
--အကုသိုလ်စေတသိတ်သမ္ပယောဂနည်း (၅)ပါး--
စဉ်။ (စေတသိတ်) - (စိတ်ယှဉ်)
၁။ အကုသာဓာရဏ - အကုသိုလ် (၁၂)ပါးယှဉ်
၂။ လောဘ - လောဘ (၈)ပါးယှဉ်။ (ဒိဋ္ဌိသည် ဒိဋ္ဌိယှဉ် ၄ ပါး၌ ယှဉ်ကာ၊ မာနသည် ဒိဋ္ဌိ မယှဉ် ၄ ပါးသော စိတ်၌ယှဉ်)
၃။ ဒေါစတုတ် - ဒေါသ ၂
၄။ ထိနမိဒ္ဓ - အကုသလ သသင်္ခါရိက (၅)ပါး၌ ယှဉ်
၅။ ဝိစိကိစ္ဆာ - ဝိစိကိစ္ဆာ
မှတ်ချက်။ ဝိစိကိစ္ဆာစေတသိတ်သည် စိတ် အနည်းဆုံးယှဉ်သော စေတသိတ် ဖြစ်သည်။
စဉ်။ (စေတသိတ်) - (စိတ်ယှဉ်)
၁။ အကုသာဓာရဏ - အကုသိုလ် (၁၂)ပါးယှဉ်
၂။ လောဘ - လောဘ (၈)ပါးယှဉ်။ (ဒိဋ္ဌိသည် ဒိဋ္ဌိယှဉ် ၄ ပါး၌ ယှဉ်ကာ၊ မာနသည် ဒိဋ္ဌိ မယှဉ် ၄ ပါးသော စိတ်၌ယှဉ်)
၃။ ဒေါစတုတ် - ဒေါသ ၂
၄။ ထိနမိဒ္ဓ - အကုသလ သသင်္ခါရိက (၅)ပါး၌ ယှဉ်
၅။ ဝိစိကိစ္ဆာ - ဝိစိကိစ္ဆာ
မှတ်ချက်။ ဝိစိကိစ္ဆာစေတသိတ်သည် စိတ် အနည်းဆုံးယှဉ်သော စေတသိတ် ဖြစ်သည်။
--သေဘဏစေတသိတ် သမ္ပယောဂနည်း (၄)ပါး--
စဉ်။ (စေတသိတ်) - (စိတ်ယှဉ်)
၁။ သောဘဏစေ (၁၉) - သောဘဏစိတ် အကျဉ်း (၅၉) အကျယ် (၉၁)ပါး တို့၌ယှဉ်
၂။ ဝိရတီ ၃ - လောကုတ်၌ အမြဲတပေါင်းတည်းယှဉ်ကာ မဟာကု(၈)ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယှဉ်
၃။ အပ္ပမညာ ၂ - ပဉ္စမဈာန်ကြဉ် မဟဂ္ဂုတ် ၁၂၊ မဟာကု ၈ ၊ မဟာကြိ ၈၊ ပေါင်း ၂၈ ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယှဉ်
၄။ ပညိနြေ္ဒ - ကာမသောဘဏဉာဏ သမ္ပယုတ် ၁၂၊ မဟဂ္ဂုတ် ၂၇၊ လောကုတ် ၈၊ ပေါင်း ၄၇
စဉ်။ (စေတသိတ်) - (စိတ်ယှဉ်)
၁။ သောဘဏစေ (၁၉) - သောဘဏစိတ် အကျဉ်း (၅၉) အကျယ် (၉၁)ပါး တို့၌ယှဉ်
၂။ ဝိရတီ ၃ - လောကုတ်၌ အမြဲတပေါင်းတည်းယှဉ်ကာ မဟာကု(၈)ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယှဉ်
၃။ အပ္ပမညာ ၂ - ပဉ္စမဈာန်ကြဉ် မဟဂ္ဂုတ် ၁၂၊ မဟာကု ၈ ၊ မဟာကြိ ၈၊ ပေါင်း ၂၈ ပါး၌ ရံခါ အသီးသီးယှဉ်
၄။ ပညိနြေ္ဒ - ကာမသောဘဏဉာဏ သမ္ပယုတ် ၁၂၊ မဟဂ္ဂုတ် ၂၇၊ လောကုတ် ၈၊ ပေါင်း ၄၇
မှတ်ချက်။ သမ္ပယောဂနည်းသည် အကျဉ်းအားဖြင့်
၁။ သဗ္ဗစိတ္တသာဓာရဏ
၂။ ပကိဏ်းစေတသိတ်
၃။ အကုသိုလ် သမ္ပယောဂနည်း နှင့်
၄။ သောဘန သမ္ပယောဂနည်း ဟု (၄) မျိုးရှိသည်။
အကျယ်အားဖြင့် သဗ္ဗစိတ္တသာဓာရဏ၌ တနည်း၊ ပကိဏ်စေတသိတ်၌ ၆ နည်း။ အကုသိုလ် စေတသိတ်၌ ၅ နည်းနှင့် သောဘန စေတသိတ်၌ ၄ နည်းအားဖြင့် (၁၆)နည်း ရှိသည်။
၁။ သဗ္ဗစိတ္တသာဓာရဏ
၂။ ပကိဏ်းစေတသိတ်
၃။ အကုသိုလ် သမ္ပယောဂနည်း နှင့်
၄။ သောဘန သမ္ပယောဂနည်း ဟု (၄) မျိုးရှိသည်။
အကျယ်အားဖြင့် သဗ္ဗစိတ္တသာဓာရဏ၌ တနည်း၊ ပကိဏ်စေတသိတ်၌ ၆ နည်း။ အကုသိုလ် စေတသိတ်၌ ၅ နည်းနှင့် သောဘန စေတသိတ်၌ ၄ နည်းအားဖြင့် (၁၆)နည်း ရှိသည်။
-ဆက်လက်ဖေါ်ပြပါမည်။
[ပညာပါရမီ ဆရာတော် အရှင်ဉာဏဝရ ရေးသားပြုစုသော အဘိဓမ္မာပိုချချက်များမှ]
