အဘိဓမၼာ သိမွတ္ဖြယ္ (၃၀) (အဘိဓမ္မာ သိမှတ်ဖွယ် (၃၀))

[Zawgyi]

အဘိဓမၼာတရားေတာ္ အေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ (၃၀)

--ေလာကုတၱရာစိတ္ (၈)ပါး--
တဏွာ၊ ဒိ႒ိျဖင့္ စြဲလမ္းအပ္ေသာ ဥပါဒါနကၡႏၶာဟု ဆိုအပ္ေသာ ေလာကမွ ထြက္ေျမာက္ေသာစိတ္ကို ေလာကုတၱရာစိတ္ဟုေခၚသည္။ (ေလာက-ဥပါဒါနကၡႏၶာဟု ဆိုအပ္ေသာ ေလာက၊ ဥတၱရ-လြန္ေျမာက္ျခင္း၊ ထြက္ေျမာက္ျခင္း)

မွတ္ခ်က္။ ေလာကုတၱရာ၏ အမည္သည္ မဂ္၊ ဖိုလ္၊ နိဗၺာန္၏ အမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း စိတ္ပိုင္၌ စိတ္အေၾကာင္းကိုသာ ျပမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မဂ္ႏွင့္ဖိုလ္ကိုသာ ေလာကုတၱ႐ာ ဟုဆိုသည္။

--အရိယာပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ မဂ္ကုသိုလ္ (၄) ပါး--

၁။ ေသာတပတၱိ မဂ္ကုသိုလ္
၂။ သကဒါဂါမိ မဂ္ကုသိုလ္
၃။ အနာဂါမိ မဂ္ကုသိုလ္
၄။ အရဟတၱ မဂ္ကုသိုလ္

--အရိယာပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ ဖိုလ္ ၀ိပါတ္ (၄) ပါး-

၁။ ေသာတပတၱိ ဖိုလ္
၂။ သကဒါဂါမိ ဖိုလ္
၃။ အနာဂါမိ ဖိုလ္
၄။ အရဟတၱ ဖိုလ္

ေပါင္း ေလာကုတၱရာ တရားစိတ္ (၈)ပါး

--ေလာကုတၱရာစိတ္ ရွင္းလင္းခ်က္--
အရိယာမဂ္ တည္းဟူေသာ ေရအယာဥ္သုိ႔ ေရွးဦးစြာေရာက္ျခင္းျဖင့္ ရအပ္ေသာ မဂ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာ စိတ္ကို ေသာတပတၱိမဂ္စိတ္ဟု ေခၚသည္။ (ေသာတ-နိဗၺာန္သို႔ အရိယာမဂ္ တည္းဟူေသာ ေရအယာဥ္၊ အာပတၱိ-ေရာက္ရွိသူ) အရိယာမဂ္ တည္းဟူေသာ ေရအယဥ္သို႔ ေရွးဦးစြာ ေရာက္ျခင္း၏ အက်ိဳးျဖစ္ေသာ စိတ္သည္ ေသာတာပတၱိဖိုလ္စိတ္မည္၏။

ေသာတပတၱိမဂ္စိတ္ ျဖစ္သည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ အကုသိုလ္ (၁၂)ပါး တို႔တြင္ ဒိ႒ိဂတသမၸယုတ္စိတ္ (၄)ပါး ႏွင့္ ၀ိစိကိစာၦစိတ္ (၁)ပါး၊ ေပါင္း (၅)ပါး ေသာ အကုသိုလ္စိတ္တို႔ကို အၾကြင္းမဲ့ပယ္ေလသည္။ ထိုေသာတာပန္မ်ားသည္ ထိုအကုသိုလ္မ်ားကို ပယ္ထားေသာေၾကာင့္ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္မၽွ အပါယ္သို႔ မေရာက္ရေတာ့ေပ။

[ပညာပါရမီ ဆရာေတာ္ အရွင္ဥာဏ၀ရ ေရးသားျပဳစုေသာ အဘိဓမၼာပိုခ်ခ်က္မ်ားမွ]

[Unicode]
အဘိဓမ္မာတရားတော် အကြောင်း သိမှတ်ဖွယ် (၃၀)

--လောကုတ္တရာစိတ် (၈)ပါး--
တဏှာ၊ ဒိဋ္ဌိဖြင့် စွဲလမ်းအပ်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်သော လောကမှ ထွက်မြောက်သောစိတ်ကို လောကုတ္တရာစိတ်ဟုခေါ်သည်။ (လောက-ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်သော လောက၊ ဥတ္တရ-လွန်မြောက်ခြင်း၊ ထွက်မြောက်ခြင်း)

မှတ်ချက်။ လောကုတ္တရာ၏ အမည်သည် မဂ်၊ ဖိုလ်၊ နိဗ္ဗာန်၏ အမည်ဖြစ်သော်လည်း စိတ်ပိုင်၌ စိတ်အကြောင်းကိုသာ ပြမည်ဖြစ်သောကြောင့် မဂ်နှင့်ဖိုလ်ကိုသာ လောကုတ္တရာ ဟုဆိုသည်။

--အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် မဂ်ကုသိုလ် (၄) ပါး--

၁။ သောတပတ္တိ မဂ်ကုသိုလ်
၂။ သကဒါဂါမိ မဂ်ကုသိုလ်
၃။ အနာဂါမိ မဂ်ကုသိုလ်
၄။ အရဟတ္တ မဂ်ကုသိုလ်

--အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် ဖိုလ် ဝိပါတ် (၄) ပါး-

၁။ သောတပတ္တိ ဖိုလ်
၂။ သကဒါဂါမိ ဖိုလ်
၃။ အနာဂါမိ ဖိုလ်
၄။ အရဟတ္တ ဖိုလ်

ပေါင်း လောကုတ္တရာ တရားစိတ် (၈)ပါး

--လောကုတ္တရာစိတ် ရှင်းလင်းချက်--
အရိယာမဂ် တည်းဟူသော ရေအယာဉ်သို့ ရှေးဦးစွာရောက်ခြင်းဖြင့် ရအပ်သော မဂ်နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို သောတပတ္တိမဂ်စိတ်ဟု ခေါ်သည်။ (သောတ-နိဗ္ဗာန်သို့ အရိယာမဂ် တည်းဟူသော ရေအယာဉ်၊ အာပတ္တိ-ရောက်ရှိသူ) အရိယာမဂ် တည်းဟူသော ရေအယဉ်သို့ ရှေးဦးစွာ ရောက်ခြင်း၏ အကျိုးဖြစ်သော စိတ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်စိတ်မည်၏။

သောတပတ္တိမဂ်စိတ် ဖြစ်သည်နှင့် တပြိုင်နက် အကုသိုလ် (၁၂)ပါး တို့တွင် ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ်စိတ် (၄)ပါး နှင့် ဝိစိကိစ္ဆာစိတ် (၁)ပါး၊ ပေါင်း (၅)ပါး သော အကုသိုလ်စိတ်တို့ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်လေသည်။ ထိုသောတာပန်များသည် ထိုအကုသိုလ်များကို ပယ်ထားသောကြောင့် မည်သည့်အကြောင်းကြောင့်မျှ အပါယ်သို့ မရောက်ရတော့ပေ။

[ပညာပါရမီ ဆရာတော် အရှင်ဉာဏဝရ ရေးသားပြုစုသော အဘိဓမ္မာပိုချချက်များမှ]