အဘိဓမၼာ သိမွတ္ဖြယ္ (၃၉) (အဘိဓမ္မာ သိမှတ်ဖွယ် (၃၉))

[Zawgyi]

အဘိဓမၼာတရားေတာ္ အေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ (၃၉)

--အကုသိုလ္ ေစတသိတ္ (၁၄)ပါး--
စိတ္ကို မေကာင္းေအာင္၊ အျပစ္ရွိေအာင္ ျခယ္လွယ္တတ္သည့္ ေစတသိတ္ တို႔ကို အကုသိုလ္ ေစတသိတ္ဟု ေခၚသည္။

--ေမာစတုတ္ (၄)ပါး (အကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္တိုင္း ပါ၀င္ၾကသျဖင့္ အကုသလသာဓါရဏ ဟု အမည္ရၾက၏။
၁။ ေမာဟ = အာရံု၏ သေဘာအမွန္ကို မသိျခင္းဖံုးကြယ္ျခင္း သေဘာ (ပညာမ်က္စိကို ကန္းေအာင္ ျပဳေသာတရား)
၂။ အဟိရိက = ဒုစရိုက္ မေကာင္းမႈကိုျပဳရန္ မရွက္ျခင္းသေဘာ (ရြာသူတို႔၏ ၀က္ႏွင့္တူ)
၃။ အေနာတၱပၸ = ဒုစရိုက္မေကာင္းမႈကို ျပဳရန္မေၾကာက္လန္႔ျခင္းသေဘာ (မီးကိုတိုးေသာ ပိုးဖလံႏွင့္တူ)
၄။ ဥဒၶစၥ = အာရံုတစ္ခု၌ မျငိမ္သက္ျခင္း ပ်ံ႔လြင့္ျခင္းသေဘာ (ေလတံခြန္ႏွင့္တူ)

--ေလာၾတိ (သံသရာကို ခဲ်႔ကားတတ္ေသာေၾကာင့္ ေလာဘ၊ ဒိ႒ိ၊ မာန တရားမ်ားကို ပပဥၥဟုေခၚသည္)
၁။ ေလာဘ = ကာမဂုဏ္ အာရံုကို ျငိကပ္ တပ္မက္ျခင္း သေဘာ (ေမ်ာက္ႏွဲေစးႏွင့္တူ)
၂။ ဒိ႒ိ = လြဲမွားစြာ ထင္ျမင္ယူဆျခင္းသေဘာ
၃။ မာန = ေထာင္လႊား၀င့္ၾကြားျခင္းသေဘာ (မွန္ကင္း တံခြန္ႏွင့္တူ)

--ေဒါစတုတ္--
၁။ ေဒါသ = ခက္ထန္ျခင္းသေဘာ (ေျမြေဟာက္ႏွင့္တူ)
၂။ ဣသာ = သူတစ္ပါး၏ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကို ျငဴစူ မနာလိုျခင္းသေဘာ
၃။ မစၱရိယ = မိမိစည္းစိမ္ခ်မ္းသာကို လၽွိဳ၀ွက္ျခင္း ၀န္တိုျခင္း ႏွေျမာျခင္းသေဘာ
၄။ ကုကၠဳစ = ျပဳခဲ့မိေသာ ဒုစရိုက္ မျပဳခဲ့မိေသာ သုစရိုက္ကို ေနာင္တတဖန္ ပူပန္ျခင္း သေဘာ

--ဆံုးၾတိ--
၁။ ထိန = စိတ္၏ အမႈ၌ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျခင္း စိတ္မခံ့ျခင္း သေဘာ
၂။ မိဒၶ = ေစတသိတ္တို႔၏ အမႈ၌ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျခင္း မခံျခင္းသေဘာ
၃။ ၀ိစိကိစာၦ = ရတနာ (၃)ပါး၊ သစၥာ (၄)ပါး၊ ကံတရား စသည္တို႔၌ ယံုမွား သံသယ ျဖစ္ျခင္း သေဘာ

-ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။

[ပညာပါရမီ ဆရာေတာ္ အရွင္ဥာဏ၀ရ ေရးသားျပဳစုေသာ အဘိဓမၼာပိုခ်ခ်က္မ်ားမွ]

[Unicode]
အဘိဓမ္မာတရားတော် အကြောင်း သိမှတ်ဖွယ် (၃၉)

--အကုသိုလ် စေတသိတ် (၁၄)ပါး--
စိတ်ကို မကောင်းအောင်၊ အပြစ်ရှိအောင် ခြယ်လှယ်တတ်သည့် စေတသိတ် တို့ကို အကုသိုလ် စေတသိတ်ဟု ခေါ်သည်။

--မောစတုတ် (၄)ပါး (အကုသိုလ်စိတ် ဖြစ်တိုင်း ပါဝင်ကြသဖြင့် အကုသလသာဓါရဏ ဟု အမည်ရကြ၏။
၁။ မောဟ = အာရုံ၏ သဘောအမှန်ကို မသိခြင်းဖုံးကွယ်ခြင်း သဘော (ပညာမျက်စိကို ကန်းအောင် ပြုသောတရား)
၂။ အဟိရိက = ဒုစရိုက် မကောင်းမှုကိုပြုရန် မရှက်ခြင်းသဘော (ရွာသူတို့၏ ဝက်နှင့်တူ)
၃။ အနောတ္တပ္ပ = ဒုစရိုက်မကောင်းမှုကို ပြုရန်မကြောက်လန့်ခြင်းသဘော (မီးကိုတိုးသော ပိုးဖလံနှင့်တူ)
၄။ ဥဒ္ဓစ္စ = အာရုံတစ်ခု၌ မငြိမ်သက်ခြင်း ပျံ့လွင့်ခြင်းသဘော (လေတံခွန်နှင့်တူ)

--လောတြိ (သံသရာကို ခဲျ့ကားတတ်သောကြောင့် လောဘ၊ ဒိဋ္ဌိ၊ မာန တရားများကို ပပဉ္စဟုခေါ်သည်)
၁။ လောဘ = ကာမဂုဏ် အာရုံကို ငြိကပ် တပ်မက်ခြင်း သဘော (မျောက်နှဲစေးနှင့်တူ)
၂။ ဒိဋ္ဌိ = လွဲမှားစွာ ထင်မြင်ယူဆခြင်းသဘော
၃။ မာန = ထောင်လွှားဝင့်ကြွားခြင်းသဘော (မှန်ကင်း တံခွန်နှင့်တူ)

--ဒေါစတုတ်--
၁။ ဒေါသ = ခက်ထန်ခြင်းသဘော (မြွေဟောက်နှင့်တူ)
၂။ ဣသာ = သူတစ်ပါး၏ စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ငြူစူ မနာလိုခြင်းသဘော
၃။ မစ္တရိယ = မိမိစည်းစိမ်ချမ်းသာကို လျှိုဝှက်ခြင်း ဝန်တိုခြင်း နှမြောခြင်းသဘော
၄။ ကုက္ကုစ = ပြုခဲ့မိသော ဒုစရိုက် မပြုခဲ့မိသော သုစရိုက်ကို နောင်တတဖန် ပူပန်ခြင်း သဘော

--ဆုံးတြိ--
၁။ ထိန = စိတ်၏ အမှု၌ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း စိတ်မခံ့ခြင်း သဘော
၂။ မိဒ္ဓ = စေတသိတ်တို့၏ အမှု၌ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း မခံခြင်းသဘော
၃။ ဝိစိကိစ္ဆာ = ရတနာ (၃)ပါး၊ သစ္စာ (၄)ပါး၊ ကံတရား စသည်တို့၌ ယုံမှား သံသယ ဖြစ်ခြင်း သဘော

-ဆက်လက်ဖေါ်ပြပါမည်။

[ပညာပါရမီ ဆရာတော် အရှင်ဉာဏဝရ ရေးသားပြုစုသော အဘိဓမ္မာပိုချချက်များမှ]